ธาตุและสารประกอบในสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม
1.ธาตุอะลูมิเนียม
อะลูมิเนียม (Al) พบมากในเปลือกโลกประมาณ 7.5%
โดยมวล ในรูปของสารประกอบ
เช่น
บอกไซต์ (Al2O3
•2H2O)
ไครโอไลต์
(Na3 AlF6)
โลหะอะลูมิเนียมเตรียมได้จากการหลอมเหลวแร่บอกไซต์แล้วแยกด้วยกระแสไฟฟ้าจะได้โลหะอะลูมิเนียมที่แคโทด โลหะอะลูมิเนียมมีสีเงิน มีความหนาแน่นต่ำ เหนียวและแข็ง
ดัดโค้งงอได้
ทุบให้เป็นแผ่นหรือดึงเป็นเส้นได้
นำไฟฟ้าและนำความร้อนได้ดีมาก
สารประกอบออกไซต์ของอะลูมิเนียมคือ
Al2 O3
มีจุดหลอมเหลวสูงมาก
ทนความร้อนสูง
ละลายได้ทั้งกรดและเบส
ออกไซต์ที่เกิดในธรรมชาติเรียกว่า
คอรันดัม
มีความแข็งมากและมีหลายสี
จึงนิยมใช้ทำเครื่องประดับ
2.ธาตุแคลเซียม
พบในเปลือกโลกประมาณ 5.4% โดยมวล
พบในรูปของสารประกอบที่มี CaCO
3 เป็นองค์ประกอบ เช่นหินงอก
หินย้อย เปลือกหอย ดินมาร์ล และพบในสารประกอบ ซัลเฟต เช่น
ยิปซัม
แคลเซียมเตรียมได้โดยการแยกสารประกอบคลอไรด์ที่หลอมเหลวด้วยกระแสไฟฟ้าแคลเซียมเป็นโลหะที่มีความแข็ง มีจุดหลอมเหลว
จุดเดือดและความหนาแน่นสูงกว่าโลหะแอลคาไลน์ สารประกอบของแคลเซียมที่น่าสนใจ ออกไซด์ของแคลเซียม คือ CaO (ปูนดิบ)
เมื่อผสมกับน้ำจะได้ Ca(OH)2 (ปูนสุก) สารละลาย Ca(OH) 2เรียกว่า
น้ำปูนใส
3.ธาตุทองแดง
ทองแดงเป็นโลหะชนิดแรกๆ ที่มนุษย์รู้จักและนำมาใช้งาน จากหลักฐานพบว่า
มนุษย์รู้จัก การถลุงทองแดงขึ้นมา ใช้ทำเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ
มาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ แม้ว่าทองแดงจะมีปริมาณน้อยมาก ในเปลือกโลก (เพียง
0.0001%) เมื่อเทียบกับโลหะอื่นอย่างเหล็ก (5%) หรืออลูมินัม (8%) แต่ทองแดงเป็นโลหะมีตระกูล
ซึ่งสามารถพบได้ทั้งในรูปอิสระ และในรูปสารประกอบ
ซึ่งสามารถถลุงออกมาเป็นโลหะได้ง่าย การถลุงทองแดงปัจจุบัน จะนำสินแร่ทองแดง เช่น
แร่ ชาลโคไซต์ (Chalcocite, Cu2S) แร่ชาลโคไพไรต์(Chalcopyrite, CuFeS2)
ประโยชน์ของทองแดง ที่เราคุ้นเคยกันดีที่สุดในสมัยนี้ก็คือ
การนำมาใช้ทำลวดส่งกระแสไฟฟ้า และอุปกรณ์ไฟฟ้าชนิดต่างๆ
เนื่องจากทองแดงเป็นโลหะที่นำไฟฟ้าได้ดีเป็นอันดับสองรองจากเงิน นอกจากนั้น ทองแดงยังเป็นส่วนผสมสำคัญ ของโลหะผสมหลายชนิด เช่น ทองเหลือง
(ทองแดงผสมกับสังกะสี) สำริด (ทองแดงผสมกับดีบุก)
4.ธาตุโครเมียม
โครเมียมเป็นธาตุที่พบตามธรรมชาติในดิน หิน พืช สัตว์ ฝุ่นขากปล่องภูเขาไฟ
ในร่างการคนเราจะมีโครเมียมปริมาณน้อย
และเป็นสารอาหารที่จำเป็นเพื่อสุขภาพที่สมบูรณ์ การใช้ประโยชน์ทางอุตสาหกรรมนั้น
ส่วนใหญ่ใช้ทำและชุบเหล็กและอัลลอยด์ อิฐในเตาเผา
สารประกอบของโครเมียมใช้เป็นสีย้อม และในอุตสาหกรรมฟอกหนังกับรักษาเนื้อไม้
โครเมียมจะเข้าสู่ร่างกายของช่างประกอบรถยนต์ รถมอร์เตอร์ไซด์ ช่างเชื่อมช่างชุบ
ก็เมื่อมีการสูดไอของมันเข้าไปขณะทำงาน
สำหรับคนที่ทำงานในโรงฟอกหนังและโรงเลื่อยไม้ อาจสูดเอาฝุ่นสารประกอบโครเมียมหรือฝุ่นขี้เลื่อยไม้ที่ชุบน้ำยารักษาเนื้อไม้เข้าไป
เมื่อโครเมียมปริมาณมากเข้าสู่ร่างกายระบบทางเดินหายใจและปอดจะเป็นอันตราย
เกิดการระคายเคือง เจ็บคัน และอาจมีเลือดออก ทำให้ปอดเสี่ยงต่อการเป็นโรคอื่นตามมา
ถ้ากลืนกินปริมาณมากจะกัดกระเพาะ ท้องเดิน ชัก เป็นอันรายต่อตับและไต อาจถึงตายได้
ถ้าถูกผิวหนังจะกัดผิวหนังเป็นแผล
บางคนถูกเพียงเล็กน้อยอาจเกิดอาการแพ้เป็นผื่นบวมแดงได้
เมื่อใดที่ต้องเกี่ยวข้องกับกิจกรรมดังกล่าวข้างบนนี้ ต้องหลีกเลี่ยงการฟุ้งกระจาย
ใช้หน้ากากป้องกัน
5.ธาตุเหล็ก
พบในเปลือกโลกประมาณ 4.7% โดยมวลและพบในรูปของแร่ชนิดต่างๆ ได้แก่ แร่ฮีมาไรด์ (Fe2 O3 )
แร่แมกนีไทด์ (Fe2
O4 ) และแร่ไพไรต์ (FeS2) การทะลุเหล็กใช้ การรีดิวซ์ออกไซด์
ของเหล็ก (Fe2 O3 ) ด้วยถ่านโค๊ก (C) เหล็กเป็นโลหะสีเทา
มีจุดหลอมเหลวและจุดเดือดสูง ถูกดูดด้วยแม่เหล็กได้และคงอำนาจแม่เหล็กได้อย่างถาวร
สารประกอบออกไซด์ของเหล็กมีหลายชนิดเช่น FeO Fe2 O3 Fe2 O4
เหล็กสามารถเกิดสารประกอบเชิงซ้อนและไอออนเชิงซ้อนได้หลายชนิดและมีสีต่างๆ เช่น K4Fe
(CN)6 มีสีเหลือง K3Fe (CN)6 มีสีเหลืองอมส้ม NH4Fe (SO)2
? 12H2O มีสีม่วงอ่อน
ประโยชน์ของเหล็ก
เหล็กกล้าเป็นโลหะเจือของเหล็กกับคาร์บอนในปริมาณต่างๆ กัน
บางชนิดอาจเติมโลหะอื่นเพิ่ม ลงไปเพื่อปรับปรุงคุณภาพเรียกว่า เหล็กกล้าเจือโลหะ
ใช้ในงานก่อสร้าง ผลิตเครื่องยนต์ ทำตัวถังรถยนต์ ทำลวดตะปู
6.ธาตุไอโอดีน
พบในปริมาณเล็กน้อยในน้ำทะเล ในสาหร่ายทะเลบางชนิด
และพบในสินแร่ที่มีโซเดียมไนเตรตอยู่ในรูปของโซเดียมไอโอเดต (NaIO3)
ไอโอดีนเป็นโลหะที่มีสถานะเป็นของแข็ง เป็นเกล็ดมันวาวสีม่วง ระเหิดได้ง่าย
ละลายน้ำได้น้อยมากแต่ละลายได้ในตัวทำละลายชนิดอื่นๆได้ดี เช่น สารละลายโพรแทสเซียมอโอไดด์ เอทานอล
เฮกเซน คาร์บอนเตตระคลอไรด์
เกิดสารประกอบไอออนิกกับโลหะทั่วไปได้สารประกอบประเภทเกลือ
ประโยชน์ของไอโอดีน ไอโอดีนละลายในเอทานอล
เรียกว่าทิงเจอร์ไอโอดีน ใช้ทามแผลฆ่าเชื้อโรค
ไอโอไดด์ไอออนเป็นส่วนประกอบของฮอร์โมนไทรอกซินในต่อมไทรอยด์
ซึ่งควบคุมกระบวนการเมแทบอลิซึมของร่างกาย ถ้าขาดไอโอดีนจะทำห็เป็นโรคคอพอก
สารประกอบของไอโอดีน เช่น โซเดียมไอโอไดด์ โพรแทสเซียมอโอไดด์
ใช้ผสมในเกลือสินเธาว์
เป็นก่ารเพิ่มไอโอไดด์ไอออนให้ได้สัดส่วนที่เหมาะสมต่อการใช้บริโภค
วิดีโอ
*** ขออนุญาตเจ้าของด้วยนะคะ***
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น